İSG sektörü nereye gidiyor?
Tüm İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Kurumları ve Profesyonelleri Derneği (TİGEP) Başkanı, İSG Haber İmtiyaz Hakkı sahibi M. Fatih Tüten ile İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) sektörünü konuştuk. İSG sektörü alanındaki her türlü görüş ve önerilerinizi merakla bekleyen Tüten, görüşlerinizi mail adresi üzerinden paylaşmanızı bekliyor. İşte İSG sektörünün nereye gittiğine dair merak edilen yazısı…
AVRUPA BİRLİĞİ UYUM YASALARI SÜRECİNDE
30 Haziran 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 2014/2015 yıllarına kadar başlangıç ve tecrübe etme aşamasında ilerlemiştir. İş sağlığı ve güvenliği (İSG) kültürünün herkesçe bilinmesi ve farkındalık oluşması açısından sektördeki tüm paydaşlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü öncülüğünde çalışmaya başlamıştır.
Yüzbinlerce insan yeni bir iş ve istihdam olanağı taşıdığı için İSG profesyoneli olmak adına eğitimlere akın ettiler. Başarılı olanlar sertifikalarını alarak bireysel hizmet vermeye ve birçoğu da ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde ( OSGB) çalışmaya veya OSGB açmaya başladılar. Böylelikle şuan sayıları 2.500’e yaklaşan OSGB‘ler büyük bir hızla ülkemizin her ilinde faaliyete geçmeye başladı.
6331 Sayılı Kanun bazı istisnalar hariç (Silahlı Kuvvetler, MİT vb.) kamu ve özel tüm işyerlerini kapsadığı için birçok insanın İSG sektörü dikkatini çekti. Özellikle ticari açıdan bu alana girmeyen kalmadı dersem abartılı olmaz. Benim bildiğim mali müşavirler, muhasebeciler, kuyumcular birçok alandan esnaflar vs. “Bu iş güzelmiş bende yaparım” düşüncesi ile bir yerden özellikle de OSGB alanından sektöre giriş yaptılar. Birçok kişinin de ilk ticari teşebbüsü olmuştur. Sayıları 2500’e yakın olan OSGB‘lerin en az yarısı kadarı da sonrasında maalesef ki kendiliğinden kapanmıştır. Bu kapanışlar halen devam etmektedir. Kapanan her OSGB ülke ekonomisine, insanımıza ve sektöre zarar vermektedir. Şöyle ki; OSGB kuranlar zarar ettiği için kapatıyor. Zararı gidermek adına daha fazla iş bağlamak için fiyat kırıyorlar. Yani daha fazla zarar ediyorlar. Bu işten İşini düzgün yapmaya çalışan diğer OSGB’ler de zarar görmektedir. OSGB‘de görev alan İSG profesyonelleri ise emeklerinin karşılığını alamıyorlar. Bu yaşananlar halen faal olan birçok OSGB içinde geçerlidir. Sonuç olarak bir fayda sağlamadığı gibi zarar da veriyor. Birçok OSGB dolayısıyla devletimize vergi ve sigorta ödeyemiyor. Bu sistem bu şekilde devam ederek kısır döngüye giriyor. OSGB kurmak bakkal, büfe açmaktan daha kolay ve daha az maliyetli olduğu için birileri kapatırken birileri bir umut ile OSGB açmaya devam ediyor. Bunun bir sınırı olmalıdır. İllere göre illerin işyeri sayısına göre veya çalışan sayılarına göre bir kota olmalıdır. Veya farklı bir çözüm getirilmelidir. İSG profesyonellerinin büyük bir kısmı OSGB’lerde istihdam edilmektedir. Sektörün işleyişinde önemli bir yere sahip olan OSGB’ler iyileştirilmeli ve desteklenmelidir.
2015 yılından itibaren kanunun uygulanmasından kaynaklı bazı sorunlar kendisini göstermeye başlamıştır. Bir anda oldukça fazla açılan eğitim kurumları, OSGB’ler ve sertifika alan yüzbinlerce İSG Profesyoneli artık kontrol etmesi ve denetlenmesi idarece neredeyse imkânsız hale gelmiştir. İdare tarafından serbest piyasa ekonomisine mahkûm edilen İSG sektörü kan kaybetmeye başlamıştır. Kalite hızla düşerek hiç etik olmayan belge kiralama, hizmet verilen işyerine gitmeden hizmet verme, İSG-KATİP sisteminde süre güncelleme yapmamak gibi işler hızlıca birçoklarına sirayet etmiştir. Bizlerin rekabet anlayışı direk fiyat kırmak olduğu için her açılan ve teklif veren OSGB bir öncekinin altına fiyat kırarak İSG hizmetlerinin yapılamaz hale gelmesine sebep olmuşlardır. İdare tarafında bu gidişata yıllarca müdahale edilmemiştir. Şu an bile maalesef sistem birçok yerde bu şekilde sürdürülmektedir. Ben bu sisteme aslanın kediye boğdurulduğu sistem diyorum. Sebebi işini düzgün yapmaya çalışan tüm paydaşlar özellikle de OSGB’ler içinde sistemin açıklarını kullananlar tarafından iş yapılamaz hale getirilmiştir. Bu durum eğitim kurumları ve İSG profesyonelleri içinde geçerlidir. Belge kiralayan, maaşının bir kısmını elden geri iade eden İSG profesyonelleri de bu sistemin çarpıklığına maalesef sebep oluyorlar.
